Interpersoonlijke Neurobiologie

Interpersoonlijke Neurobiologie (IPNB)

IPNB staat voor Interpersoonlijke neurobiologie: de wijze waarop menselijke interacties fysiek gestalte krijgen in het brein. Dit is een van de belangrijkste uitkomsten van alle inspanningen die zijn gedaan in de Decade of the Brain (1990-2000). De eerste wetenschappers die dit grensverleggend perspectief vertaalden naar mentale gezondheid waren de kinderpsychiater Daniel Siegel, de psychiater Allan Schore en de psycholoog Louis Cozolino. Sindsdien gingen de ontwikkelingen snel. Zo omvat de Norton Series over Interpersonal neurobiology inmiddels meer dan 40 boektitels en is in 2005 de Global Association for Interpersonal Neurobiology Studies (GAINS) opgericht. In Europa verspreidt het Instituut voor Interpersoonlijke Neurobiologie sinds september 2013 dit gedachtengoed. In oktober 2017 kwam het eerste boek in Nederland uit dat gehechtheid en trauma vanuit een Interpersoonlijk Neurobiologisch perspectief begrijpelijk maakt.

Zoals hierboven aangegeven krijgen menselijke interacties gestalte in het brein. Tot het eind van de twintigste eeuw werd deze relatie vrijwel uitsluitend andersom gezien: het brein als onveranderlijke nature waarop nurture wordt opgeslagen en vervolgens weer wordt omgezet in gedrag / voelen / denken. Het betekende ook dat nature ons potentieel en onze beperkingen bepaalde. Inmiddels weten we beter. Een razendsnelle ontwikkeling van beeldvormingstechnologie en een explosie van hersenonderzoek onthulde de principes waarop IPNB werd gebaseerd: neuroplasticiteit, spiegelneuronen, aandacht en integratie.

De interactie van menselijke interacties en het brein

Neuroplasticiteit
Tot voor kort werd gedacht dat neuronale groei eindigt wanneer we volwassen zijn. Inmiddels weten we dat neuroplasticiteit nooit stopt. Dat wil zeggen, dat het gedurende ons hele leven mogelijk is om nieuwe neuronale verbindingen te vormen. De vraag is vervolgens: wat stimuleert deze nieuwe verbindingen? Het antwoord luidt: ervaringen waaronder interpersoonlijke interacties.

Spiegelneuronen
We zijn geboren met een brein dat onrijp is en dat wordt ontwikkeld middels interpersoonlijke interacties (ouder-kind, leraar-leerling of therapeut-cliënt). In de afstemming op elkaar ontstaat een subjectief gevoel verbonden te zijn met de ander. De ontdekking van de spiegelneuronen geeft ons een mogelijke neurologische verklaring voor deze afstemming.

Afstemming
Afstemmen op de ander vergt gerichte aandacht. Vele onderzoeken hebben laten zien dat gerichte aandacht, zoals intense moeder-kind interacties een direct effect heeft op de stimulatie en groei van neuronen. In latere levensfasen kunnen bijvoorbeeld mindfulness oefeningen het vermogen tot afstemmen vergroten.

Integratie
Wij hebben dus als mens het vermogen om onze aandacht te richten en dat uit zich in vuurpatronen in het brein. Na verloop van tijd zal dit vervolgens materialiseren (vormen en hervormen) in de architectuur van het brein. Door onze aandacht te richten, kunnen we neuronale circuits integreren.

Dit zijn buitengewoon hoopvolle inzichten. Praktisch betekent dit dat we onszelf, onze kinderen en onze cliënten kunnen helpen bij de reorganisatie en groei van het brein!