Een soap van rechter marsvrouwen en linker venusmannen

Wanneer ik tijdens een cursus stilsta bij de verschillende functies van de linker en rechterhemisfeer, ontstaat er vaak een voorspelbare dynamiek in de groep. De voorheen uniforme groep cursisten splits zich in tweeën: mannen en vrouwen.

Blikken van herkenning worden uitgewisseld, er wordt gegiebeld en onderling gesmoezeld. De kans lijkt te worden aangegrepen om weer eens de verschillen tussen de mars- en venusbewoners te accentueren. Het is een eenvoudige manier om de communicatieproblemen in de partnerrelatie te verklaren. En als we nu de mannen van het linker brein laten komen en de vrouwen van het rechter, komen we op de neurobiologische variant van deze extreme simplificering.

Dat de realiteit anders is werd weer eens bevestigd toen ik onlangs meedeed met zeven vriendinnen aan een workshop om zelf zeep te maken. Zeep maken is niet zo eenvoudig. Voordat er creatief gewerkt kan worden, moet er een ingewikkelde calculatie worden uitgevoerd om de verhouding water, loogzout en vetten te bepalen (‘Huh, is delen door 0.3 nu hetzelfde als vermenigvuldigen met 3?’). Als de berekening niet juist is gedaan, is het eindproduct of een zeep zonder houvast (dikke crème), of zo’n harde zeep dat je hiermee wellicht op een gewelddadige wijze je relatieproblemen kunt ‘oplossen’.

De helft van de groep vrouwen haakte af bij de berekening van de chemische verhoudingen; ‘ik ben even niet meer aanwezig’ hoorde ik een vriendin zeggen. Tijdens het tweede deel van het proces begint het mengen van het zeepbeslag en het creatieve proces met kleurrijke bloemetjes en geurende oliën. De vrouwen die eerst nog enthousiast op de rekenmachine zaten te puzzelen met de logische nauwkeurige berekening, haken nu af. En de helft die daarvoor nog in een gedepersonaliseerde toestand bij de berekening zat, komt nu tot leven. Acht vrouwen, nu gesplitst in twee groepen: linkerbrein en rechterbrein.

Alhoewel er in onderzoeken wel anatomische verschillen werden aangetoond tussen de breinstructuren van mannen en vrouwen, zegt dit nog niets over de functionele verschillen. Het meer gebruiken (dominantie) van je linkerbrein of rechterbrein is tussen vrouwen of mannen onderling net zo gevarieerd. Mannen en vrouwen in hokjes of op verschillende planeten plaatsen is dus niet de verklaring voor communicatieproblemen.

De verschillende wijzen waarop mensen met elkaar communiceren kan te maken hebben een meer algemene rechter- of linkerbrein dominantie van de persoon. Maar het kan ook afhankelijk zijn van het moment; soms neem je de wereld meer waar vanuit je rechterbrein en soms meer vanuit je linker. Wanneer je (gespreks)partner nu net even aan de andere kant zit, zorgt dit voor problemen in de communicatie.

Luisteren en openstaan voor de ander is uiteraard de eerste stap in elke vorm van communicatie. Maar daarnaast kan kennis over de verschillen tussen de hemisferen je helpen om goed af te stemmen op de ander. Als je partner vanuit zijn of haar rechterbrein reageert, verbind dan eerst ook met jouw rechterbrein. En als iemand vanuit zijn/haar linkerbrein met jouw communiceert, zullen jouw emotionele rechterbrein reacties de ander niet bereiken.

Een onbalans in chemische verhoudingen wordt geen zeep, maar een onbalans in communicatie tussen mensen (slechte chemie) wordt daarentegen wel een echte soap. Als je nu juist niet met je gesprekspartner in een soapserie wilt belanden, dan is balans en verbinding tussen rechter en linkerbrein hoofdzaak.